Dordrecht kent drie internationals: Conchita Dwars, Henk J. van Donk en Hans Wertheim

De stad Dordrecht kent drie schaak-internationals, waarvan alleen nog CONCHITA DWARS nog (schaak) actief is.  Ook Henk J. van Donk (1920-2008) en Hans Wertheim (1905-2002) mogen een plek houden in het collectief schaakgeheugen van Dordrecht.

Op zondag 8 maart wordt CONCHITA genoemd en vernoemd  als dochter van Dordrecht op wereldvrouwendag in de Lutherse kerk vanaf 12 uur. Een terecht podium in de stad voor Conchita Dwars, die al verweven is met de Dordtse schaakhistorie.

Conchita speelt bij schaakclub Dordrecht waar alleen interne wedstrijdleider Henk Timmermans (72) nog veel meer jaren op zijn ledenkaart heeft. Conchita is volgens de website van schaakclub Dordrecht al vijftig (!) jaar lid.  Alleen Piet Pluymert komt aan een vergelijkbaar aantal jaren spelend voor de schaakclub, die thans in Crabbehof elke dinsdagavond te vinden is in de Crabbehove.

Conchita  schaakte  ruim veertig jaar geleden mee in een interland tegen Duitsland. Verslaggever FRANS VAN WESTEN reisde toen voor Groningen af om een groot verhaal  te schrijven voor de gehele eerste pagina (!) in het sportkatern van dagblad De Dordtenaar.

Frans was een echte sportverslaggever, die nog het WK (voetbal) in Duitsland in 1974 had gevolgd. Een interland was voor hem een grote zaak, die groot gebracht moest worden. De schaaksport leende zich daar dus voor dankzij Conchita, die ook een bekendheid genoot als deelneemster in het NK dames.

Toen schaakclub Dordrecht in 1978 negentig jaar bestond veroverde Conchita een ticket voor de finale van het dameskampioenschap. De dames speelden toen in een historische omgeving: Het Hof dat nu museum Hof van Nederland heet. Jan Flach - de latere voorzitter - was toen een echte schaakpromotor.  In 1980 was er voor de tweede keer een  toernooi in Dordrecht waarop Conchita wederom een ticket veroverde voor de finale van het NK dames. Dat werd geregeld door een aantal schaakvrienden, die vonden dat hun Conchita gewoon een landelijk niveau verdiende. Huize Johanna was de speelzaal. Inderdaad heet dat nu Den Witten Haen aan de Groenmarkt.

Een aantal keren plaatste Conchita zich ook direct voor het kampioenschap. Toen haar sociale baan bij de gemeente sociale dienst meer tijd en energie ging vergen, bouwde zij haar landelijke schaakloopbaan af.

Hans Wertheim

In 1928 werd Hans Wertheim schaakinternational. Hij staat uiteraard daarvoor op WIKIPEDIA, alhoewel de latere Dordtse leraar aan het Johan de Wittgymnasium het bescheiden bevestigde:

The 2nd Chess Olympiad, organized by the Fédération Internationale des Échecs (FIDE) and comprising an open^[1] and women's tournament, as well as several events designed to promote the game of chess, took place between July 21 and August 6, 1928, in The Hague, Netherlands.

Hans Wertheim (toen DD / Den Haag) was zeker voor de tweede wereldoorlog een befaamde schaker en corrigeerde eens een nog slaperige journalist in de vroege zaterdagochtend op de volgende wijze: ,,Dank voor uw aandacht, maar ik ben niet twee keer, maar drie keer open-schaakkampioen van Nederland geweest geweest". Wertheim had ook in het landelijke schaaktijdschrift jarenlang een rubriek.

In 1974 werd hij, toen lid van schaakclub Dordrecht, clubkampioen. Hij speelde ook jarenlang in Dordrecht 1 en was erbij toen het eerste team in 1979 sensationeel profclub De Variant / Breda met 6,5 - 3,5 versloeg in de zijzaal van het Dordtse karmelietenklooster. Zijn tegenstander bood hem als oudste deelnemer nog een remise aan, toen Wertheim een pion voorstond. ,,Ik ben wel oud, maar niet seniel", zo riep hij hard uit en versloeg hem in grote stijl.

Henk van Donk

Henk J. van Donk was teamleider bij interlands en speelde mee tegen Duitsland in 1958.Alexander Munninghoff schreef in zijn boek over grootmeester Donner dat Van Donk als teamleider de spelers op tijd achter de borden moest krijgen en vooral Donner was daarbij een bijzonder geval.  Van Donk was ook landelijk bestuur van de schaakbond en ook waarnemend voorzitter nadat Van Steenis in 1965 plotseling was overleden. Volgens Max Euwe ging dit ten koste van zijn eigen schaakcarrière, maar Van Donk zag dat maatschappelijk gezien anders.  Een winstpartij tegen de in de jaren vijftig sterke Donner haalde de schaakmedia!

Van Donk had net als Wertheim een rubriek in het landelijke blad en was leraar aan de Dordtse HTS vanaf 1954. Hij wilde zich via het kampioenschap van Dordrecht direct plaatsen voor Dordrecht 1 en verruilde pas een jaar later DD1 voor Dordrecht  toen hij kampioen was geworden. Toen Pank Hoogendoorn zeven jaar later open-kampioen van Nederland werd, huldigde schaakbestuurder Van Donk hem namens de KNSB. ,,Als de vice kampioen van Dordrecht al open-kampioen van Nederland wordt: Hoe sterk met dan wel niet de kampioen van Dordrecht zijn".  Van Donk speelde meer dan 45 jaar (!) in Dordrecht 1 en toen eens een verslaggever van dagblad De Dordtenaar hem belde voor een vraaggesprek daarover, was zijn reactie zoals Van Donk dat kon zeggen: ,,Als je zegt, dat dat zo is, dan is dat is dat zo". Het leverde een opening op van een sportpagina waarbij Van Donk ook sprak over de concentratie van de schaker bij het stijgen van de jaren. Hij bleef wel zolang mogelijk daarna doorgaan met spelen maar toen hij werd verpleegd in Crabbehoff vroeg hij een bezoeker: ,,Vertel maar niet dat ik een schaker ben, want dan denken ze nog dat ik ook hier ga les geven."

Conchita Dwars

Conchita Dwars, geboren v.d. Wetering (Dordrecht). Al jarenlang de sterkste damesschaakster in de Drechtstreek. Ze deed zeven keer mee aan het NK-dames en speelde tijdens een landentoernooi in Groningen interlands.

Conchita is een sympathieke schaakster en een voorbeeld voor schaak PR. Bovendien is zij zowel op haar werk als op de schaakclub een toonbeeld van sociale betrokkenheid. Daarom organiseerde schaakclub Dordrecht in 1978 (bij het negentig jarig bestaan) in het Dordtse historische Hof de halve finale NK-dames om haar een kans te geven zich te plaatsen voor NK dames. In 1980 organiseerde de Denksportcommissie de tweede halve finale NK dames in Dordrecht in het toenmalige Denksportcentrum huize Johanna aan de Groenmarkt.

In 2009 werd haar 40 jarig lidmaatschap van Schaakclub Dordrecht intensief gevierd met familie, vrienden inclusief een reünie van vrijwel de gehele Nederlandse Dames top.

In 2019 dus viering van ‘een halve Eeuw’ Conchita, hetgeen uitstekend samenvalt met ‘Dochters van Dordrecht’. Ze zal er uitbundig van gaan genieten’.

Genomineerd door T. Slagboom