Het Competitiesysteem

 

Naar aanleiding van de vraag van Joost Felkers tijdens een van de Algemene Ledenvergaderingen volgt hier een uitleg van het competitiesysteem zoals dat bij Schaakclub Dordrecht wordt gehanteerd.

 

Het is een vrij uitgebreid onderwerp en ik wil het systeem daarom als volgt onderverdelen :

 

1. Ranglijsten
2. Indelingen
3. Snelschaken en rapidschaken

 

Laat ik beginnen met de verschillende ranglijsten.

 

 

 

 

De Ranglijsten

 

De belangrijkste ranglijst is die waarop de competitiestand wordt afgedrukt, de

 

Competitieranglijst

 

Er worden drie competies per clubjaar gespeeld : Najaarscompetitie, wintercompetitie en voorjaarscompetitie. Elke competitie duurt 11 ronden en wordt gespeeld in een grote groep.

 

Iedere deelnemer start aan het begin van de competitie met een aantal competitiepunten dat gelijk is aan het aantal (club)ELO-punten dat hij/zij op dat moment bezit. In voorkomende gevallen kan de wedstrijdleider, in overleg met de speler dit aantal competitiepunten aanpassen.

 

Na elke competitieronde wordt dit aantal competitiepunten steeds bijgesteld, afhankelijk van de toegekende punten (eventueel strafpunten). De berekening van de punten in de onderlinge wedstrijden zal in het tweede deel verder worden besproken.

 

Men kan twee maal per competitie ongestraft afmelden, daarna kost een afmelding 10 punten.

 

Spelen voor een team op dinsdagavond levert in alle gevallen 10 competitiepunten op, onafhankelijk van het resultaat. Een vrije ronde omdat er een oneven aantal personen beschikbaar is levert 30 competitiepunten op.

 

Personen die meer dan de helft van het aantal mogelijk te spelen ronden in de interne competitie hebben afgezegd zullen niet worden opgenomen in de stand van de competitieranglijst van die competitie. (Indien een speler een hele competitie meedraait mag hij/zij dus niet meer dan 5 keer afmelden). Wel zullen de gegevens van deze personen steeds worden bijgewerkt en ze kunnen dus wel gewoon meedraaien in de competitie op de avonden dat ze aanwezig kunnen zijn. Een externe partij op dinsdagavond telt dus wel mee in het aantal keren dat een speler aanwezig is, alhoewel hij/zij dan geen interne competitieronde speelt.

 

De tweede ranglijst is de

 

Prestatielijst

 

Op deze lijst is te zien hoeveel competitiepunten de deelnemers binnen een competitie hebben gewonnen of verloren. Deze lijst geeft dus aan of u een sterke competitie speelt of niet. Het is moeilijk om aan de competitieranglijst te zien of u een goede competitie speelt omdat als u midden in een groep start is het moeilijker om in de competitie omhoog te komen dan wanneer u bovenin een groep start. De uitgangspositie op de prestatielijst is voor alle schakers binnen de competitie gelijk.

 

De derde belangrijke ranglijst is de

 

(club)ELO-rating lijst

 

Deze lijst bevat een ranglijst van alle deelnemers aan de competitie gesorteerd naar de (club)ELO-rating.

 

Van alle gespeelde partijen voor de interne competitie wordt een ratingberekening uitgevoerd. Afmeldingen, reglementaire uitslagen en externe wedstrijden worden niet meegenomen. Deze lijst levert een uitstekend beeld op van de echte onderlinge krachtsverhoudingen binnen de vereniging.

 

De competitieranglijst levert de seizoenskampioen op. Binnen deze lijst wordt niet alleen schaakkracht gewogen, maar ook het clubavond bezoek en de inzet voor de externe competitie.

Deze club-ELO ranglijst vormt de basis van de indeling in de teams. Deze ELO's op deze lijst komen in veel gevallen niet overeen met de ELO's op de KNSB ELO lijsten. Deze ELO's worden slechts 1 keer per jaar bijgewerkt en daarin zijn alleen de officiele bondswedstrijden (competitie of toernooien) verwerkt. Sommige verenigingen geven ook hun interne competitiewedstrijden op voor verwerking door de KNSB. Hierover is in een ALV van enkele jaren geleden besloten dat dat bij Schaakclub Dordrecht niet zal worden gedaan.

Naast deze drie ranglijsten kunt u ook nog drie overzichten raadplegen :

 

• Een overzicht van alle resultaten van alle deelnemers uit een competitie. Hiermee kunt u snel zien of uw resultaten juist zijn verwerkt, mocht u daar aan twijfelen. Tevens kunt u de prestaties van uw komende tegenstander in een oogopslag terugvinden.
• Een overzicht van alle resultaten van de vorige ronde is steeds een week lang op de internetsite van schaakclub Dordrecht terug te vinden.
• Het derde en laatste overzicht is de indeling van de volgende clubavond die u op maandagavond vanaf 21:00 uur op de site kunt vinden.

 

De Indelingen

 

Het tweede gedeelte van mijn verhaal gaat over de indelingen.

 

Elke clubavond hangt er een partijindeling in de speelzaal en vele spelers vragen zich af op welke manier deze indeling tot stand komt.

 

De partijindeling van een clubavond komt tot stand op basis van de competitiepunten. Alle deelnemers die zich hebben opgegeven om mee te doen aan de interne competitie worden in een grote groep gezet en daarna gesorteerd naar aflopende competitiepunten.

 

Uit deze lijst worden de spelers die zich hebben afgemeld en de spelers die een externe partij spelen verwijderd.

 

Indien nu een oneven aantal spelers overblijft wordt een deelnemer gezocht die wordt vrijgeloot. Via een lotingssysteem wordt een speler gezocht die dit lot gedurende het gehele seizoen (niet alleen de huidige competitie) nog niet trof. Zodra deze speler is aangewezen wordt ook hij/zij van de lijst afgevoerd. Uitgezonderd van deze loting zijn de hoogste vijf geplaatste spelers die aanwezig zijn. Dit omdat anders het clubkampioenschap zou kunnen worden bepaald door een loting.

 

De indeling komt tot stand op basis van de nu nog overgebleven spelers. Het indelingsproces start steeds van boven af.

 

Voor de bovenste speler van de lijst wordt een tegenstander gezocht beginnend bij nummer 2 en dan steeds verder naar beneden. Hierop is de volgende uitzondering gemaakt: In de eerste ronde wordt nummer 1 van de lijst gekoppeld aan nummer 6, 2 aan 7, 3 aan 8, 4 aan 9 en 5 aan 10. Daarna volgt 11 aan 12, 13 aan 14 etc. etc. In de 2e ronde wordt 1 aan 5, 2 aan 6, 3 aan 7 etc. Deze uitzondering wordt gemaakt om niet de nummers 1 en 2 van de ranglijst al in de eerste ronde van de competitie tegen elkaar te laten spelen. De spanning is er dan snel uit.
De eisen die aan een partij worden gesteld zijn :

 

1. Indien de spelers elkaar binnen de competitie al hebben getroffen wordt verder gezocht.

 

2. Indien beide spelers dezelfde verplichte kleur hebben wordt verder gezocht. (Een speler speelt nooit meer dan twee keer achter elkaar met dezelfde kleur en het verschil tussen het aantal keren wit en zwart mag nooit meer dan twee bedragen)

 

Nadat een partij is samengesteld worden de spelers uit de lijst verwijderd. Dit proces wordt herhaald tot alle deelnemers zijn ingedeeld.

 

Deze manier van indelen zorgt er voor dat er zoveel mogelijk partijen worden geformeerd tussen spelers die in competitiepunten zo dicht mogelijk bij elkaar staan. Als er een team speelt dan wil het nog wel eens gebeuren dat de gaten toch wat groter zijn dan normaal. Hieraan is nu eenmaal weinig te doen.

 

De aldus tot stand gebrachte indeling is op de clubavond te lezen. Op de indeling staat achter de naam van elke speler een rijtje van drie getallen. Bijv :

 

…

 

8 H.J. Timmermans 13,2 -1,8 -16,8 - A.L. Timmermans 16,8 1,8 -13,2

 

…

 

Deze getallen geven aan wat de inzet in competitiepunten van deze partij is. In het bovenstaande voorbeeld geven de getallen aan : Indien H.J.Timmermans wint verdient hij 13,2 punten en verliest A.L. Timmermans hetzelfde aantal. Bij remise verliest H.J. Timmermans 1,8 punten en A.L. Timmermans wint 1,8 punten en bij verlies van de witspeler gaan er 16,8 punten van zijn totaal af terwijl de zwartspeler er hetzelfde aantal bij krijgt.

 

Deze aantallen punten worden berekend op basis van de ELO-rating van de spelers. In het voorbeeld heeft H.J. Timmermans een aantal ELO-punten (geen competitiepunten!) meer dan A.L. Dit suggereert dat de witspeler sterker is dan de zwartspeler en zodoende een grotere kans heeft om te winnen. Winst levert hem dus minder punten op dan de zwartspeler, wanneer die mocht winnen. Remise wordt gezien als een goede prestatie van de zwartspeler (hij is immers zwakker) en hij wordt daarvoor dus beloond.

 

Het aantal competitiepunten dat kan worden verdiend met een partij is twee maal zo hoog als het aantal ELO-punten. Hierdoor ontstaat een wat snellere doorstroming.

 

 

 

Het derde onderdeel van het verhaal gaat over :

 

Het snelschaken en rapidschaken

 

Naast de normale clubavonden wordt zes keer per jaar een snelschaak- en een rapidschaak competitie gehouden.

 

Deelname aan deze competities staat open voor alle spelers van Schaakclub Dordrecht.

 

Elke avond worden de aanwezige deelnemers ingedeeld in groepen waarin een gesloten competitie wordt gespeeld. Het tempo bedraagt voor de snelschaak competitie 5 minuten per persoon per partij. Voor de rapid partijen wordt een tempo van 25 minuten per persoon per partij gehanteerd.

 

De indeling in de groepen is gebaseerd op de snelschaak rating na de laatste ronde.
Indien mogelijk wordt de snelschaakcompetitie gespeeld via een toernooi volgens het Zwitsers Systeem. Alle deelnemers aan een snelschaakronde zitten dan in een groep. De eindranglijst wordt dan op matchpunten, weerstandspunten en sbpunten opgemaakt.

 

Nadat de competitie is uitgespeeld worden de groepen gesorteerd op matchpunten en bij gelijk aantal matchpunten op snelschaak ELO-rating.

 

Eerste in de eerste groep krijgt 1 strafpunt, tweede in deze groep krijgt 2 strafpunten, etc., etc. Indien bijvoorbeeld de groep bestaat uit 12 deelnemers dan heeft de laatste uit de eerste groep 12 strafpunten.

 

De strafpuntentelling gaat gewoon door bij de volgende groepen. Eerste in groep 2 krijgt in het bovenstaande voorbeeld dus 13 strafpunten, etc., etc.

 

Aan het eind van het schaakjaar is de snelschaakkampioen diegene die het minst aantal strafpunten heeft. Hiervoor mag iedere speler de slechtste twee resultaten laten vervallen.

 

Om in aanmerking te komen voor de titel moet men minstens vier keer hebben meegespeeld.

 

Voor het snelschaken en rapidschaken behoeft niet te worden afgemeld.

 

Tot zover mijn verhaal over de interne competitie. Mocht u nog vragen en/of opmerkingen hebben dan kunt u mij natuurlijk altijd even aanschieten op de clubavond of een mailtje sturen naar al.timmermans@planet.nl